Sosyal Tedarikte Mevcut Durum, İhtiyaçlar ve Öneriler
Sosyal tedarik(*) çalışmalarının özel sektördeki şirketlerin gündeminde yer alarak yaygınlaşmasının bir adımı olarak tasarlanan Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı Yuvarlak Masa Toplantısı, 10 Ocak 2024 Çarşamba günü Impact Hub İstanbul’da Abdi İbrahim, Adesso, Alethina, Etki Fabrikası, Empattos Academy, Fairbnb TR, Fonfique, İmece, Impact Hub İstanbul, Kale Grubu, Mana, Originn, Öğrenme Tasarımları, Onda Danışmanlık, Plumemag, Şuur, Talebeyiz.biz, Yekpare, Zorlu Holding kurumlarından temsilcilerin katılımıyla gerçekleştirildi.
(*) Sosyal tedarik, şirketlerin sosyal girişimleri proaktif bir şekilde tedarikçi olarak seçip ürün veya hizmet satın almaları pratiğidir. Şirketler bu satın almalarla, sosyal veya çevresel etki yaratma niyetlerini açıkça ortaya koyarak sosyal işletmeleri tedarik zincirlerine entegre ederler.
Yuvarlak Masa Toplantısı, katılımcıların konuyu ele aldıkları 4 temel soru eşliğinde şekillendi:
“Tedarik sürecinize yönelik kararları hangi kriterler üzerinden nasıl alıyorsunuz?”
“Tedarik yapacağınız işletmeleri nasıl belirliyor ve erişiyorsunuz?”
“Değer zincirinizdeki hangi süreç ve unsurlar sosyal tedarik potansiyeli barındırıyor? Neden?”
“Şirketinizin sosyal tedarik potansiyelini arttırabilmek için nelere ihtiyaç duyuyorsunuz?”
Sosyal tedarikte başarı sağlamanın önündeki engeller, bunları aşmanın yolları ve tüm bu süreçlerin öneminin tartışıldığı toplantıda öne çıkan değerlendirmeleri sizler için derledik!
Kar odaklılık, iyiliğin önüne konmamalı. Girişimlerin vizyon ve stratejisine uyumlu konumdaki partner kurumların sosyal tedarik lehine farkındalıklara sahip olmaları ve bu çizginin gerisine düşmemeleri önemli. Örneğin satın alma departmanının görevinin minimum kaynakla en uygunu almak olduğu bir senaryoda, onlara bu farkındalığı katmak süreçleri sosyal tedarik lehine şekillendirebilir. Bazı şirketlerde ise özellikle belli markaların belli ürünlerinin alınması, daha önce hacimli iş yapılmış yerlerden tedarik tercih edilmesi istenebiliyor. Bu durumlara karşı, kurumlarda bir hareket ve sorgulamaya yol açan müdahaleler gerekli. Sosyal girişimler için şirket politikalarında değişim yapılmasını kolaylaştıracak çeşitli düzenlemeler yapılması gerekebilir. Şirketler sosyal satın alma taahhütü verebilir. Belirli yüzdelerde tedarik hedefleri konulabilir. Bunların yanı sıra, sürdürülebilirlik, insan kaynakları/kültür ve kurumsal iletişim departmanları da şirket içerisinde politikaların oluşması ve değişmesi yönüne tetikleyici bir rol oynayabilir. Şirketlerin tüm birimlerinin ilgili sonuçlarda hizalanmasının sosyal tedarik adına önemli bir farkındalık oluşturacağı açık. Bu bağlamda, sosyal tedariğin katkılarını görünür kılmak; belli etki standartları ve puanları üzerinden tedarikçilerle çalışma sistemleri geliştirmek de önemli. Etki raporları, “rakamlarla konuşmayı”, hikaye anlatımını verilerle desteklemeyi sağlayan ve üst düzeye karar vericilere süreçleri anlatmayı kolaylaştıran faydalı bir araç. Üst yönetimin bu alanlarda bilgi birikiminin artması, bunu istemesi, üst yönetime yakın “changemaker”ların bu süreçlerde etkin olması ve onlara ulaşılması süreçleri kolaylaştırabilecek adımlar olarak öne çıkıyor. Şirketler sosyal tedariğin önemini kavramaları, başarılı işlerin görünürlüğünün artması birbirleriyle de bu anlamda rekabet ederek sürecin büyümesine katkı sağlayabilir.
Şirket politikalarının sosyal fayda odağında ve etki dostu olması gerekiyor. Sosyal tedariğe dönük kriter, değer ve normların şirket tarafından benimsenmesi, insana dokunan bu normların karşılıklı olarak kabul edilmesi, girişimlerin de buna göre üretim yapmaları önemli. Küçük bir ürün tedariği büyük bir sonuç doğurabilir. Girişimlerin bu ürünün kalitesi, üretim devamlılığı, satış sürekliliği, satılacak miktarı karşılayabilme gibi ölçeklerde geliştirilmesi ve varsa şirketlerin ihalelerine katılım süreçlerine dair bilgi akışı yönünden desteklenmesi gerekli. Özel sektörün ihtiyaçlarını bilen bir girişimci ekosistemi gelişirken, şirketlerin girişimlerden taleplerinin sürdürülebilirliğe ilişkin sorunlar doğurmayacak şekilde gelişmesi önemli ve bunun için, şirketlerin bütüncül bir şekilde zarar ve risklere karşı bilgilendirilmesi gerekiyor. Sadece ürünü ve hizmeti satın almak değil modeli birlikte tasarlamak, modeli ölçeklendirmek gibi büyük adımlar da sonuçların doğru yönde şekillenmesini sağlayabilir.
Değişim, ekosistemdeki kişi ve kurumların talebi ile doğru orantılı gelişen bir kavram. Aracı kurumlar şirketlerin oluşturduğu birlikleri, sosyal tedarik süreçlerinin oluşması için etkileyebilir. Şirketler ve hissedarlar, “ekosisteme nasıl fayda yaratıyorum” gibi bir çerçeveden süreçlere bakmalı, iş ve paydaş denklemi doğru kurulmalı, çalışma kümesindeki aktörlere birer paydaş olduklarını hissettirilmeli. Çalışan beklentilerini sosyal tedarik sonucu alınan ürünlerle ilişkilendirmek; çalışanların artan farkındalıkları ile onlardan gelen taleplerin yükselmesi, farkındalığa sahip kişilere karar alma mekanizmalarına gerçekten etki edebildiklerini göstermek bu bağlamda değerli adımlar olabilir. Sosyal girişimlerin “verificated” yapılması yönündeki sistemler, sosyal girişimler arasında yaygınlaşabilir ve şirketler hangi sosyal girişimlerle çalışabileceklerini bilebilmeleri adına girişimleri şirketlerle eşleştiren çözümler düşünülebilir. Yine uygun coğrafyalarda şirketlerin yerellerindeki tedarikçilere yönelmesi, girişimlerin de birbirlerinin tedarikçisi olmaları, tedariğin yapıldığı ekosistemin haritalanarak görünür kılınması gibi süreçler de sosyal tedariği ivmelendirecek gelişmeler arasında olabilir.
Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı’nın sosyal tedarik alanındaki bu ilk Yuvarlak Masa Toplantısı bir başlangıçtı. TSGA içerisindeki Sosyal Tedarik Çalışma Grubu 2024’te bu konuda yeni adımlar atmaya devam edecek. Siz de konuyla ilgiliyseniz;
- Geçtiğimiz günlerde Türkçe çevirisi yayınlanan, Yunus Social Business’in “Sosyal Tedarik El Kitabı”nı inceleyebilirsiniz: https://bit.ly/sosyal-tedarik
- Türkiye’de geçmişten bu yana, bu konuyu gündeme taşıyan, savunan, bir hareket ve akıma dönüşmesine imkan tanıyan platformları yakından inceleyen Medium yazısını okuyabilirsiniz:
- Yeni çalışmaları takipte kalmak adına TSGA’nın sosyal medya hesaplarını takipte kalabilirsiniz.
